In ons land worden antibiotica nog te vaak onnodig voorgeschreven en gebruikt. Daardoor kunnen bacteriën ongevoelig worden voor deze geneesmiddelen. Waarom dat precies een probleem is, leggen we in dit artikel uit.
Wat zijn antibiotica?
Antibiotica betekent letterlijk 'tegen het leven'. Ze vermijden dat specifieke bacteriën zich verder vermenigvuldigen. Er bestaan verschillende soorten antibiotica, die we gemakkelijkheidshalve kunnen onderverdelen in smalspectrum en breedspectrum antibiotica:
De smalspectrum antiobiotica worden gericht ingezet, als we weten welke bacterie de vermoedelijke oorzaak is van een infectie.
De breedspectrum antibiotica hebben een bredere werking tegen meerdere bacteriën en ook tegen zogenaamde menginfecties. Ze worden dus gebruikt als er meerdere ziektekiemen zijn, of wanneer de arts niet precies weet welke bacteriën de boosdoener zijn.
Het nut van antibiotica
Antibiotica kan je niet tegen eender welke aandoening gebruiken. Als het om een virus of een schimmel gaat, dan hebben antibiotica geen zin. Denk maar aan verkoudheden, keel- en oorontstekingen en griep, maar ook aan mazelen of RSV.
Wanneer een virus echter de afweer aantast, zoals bij hiv-aids, dan zijn antibiotica vaak aangewezen: het lichaam kan dan soms zelfs minder ziekmakende bacteriën niet meer de baas.
Bacteriële infecties kunnen wel behandeld worden met antibiotica. Als ze gericht worden ingezet, bijvoorbeeld bij een longontsteking, een uitdijende wondinfectie of een bacteriële hersenvliesontsteking, verhinderen ze dat de bacteriën zich verder kunnen ontwikkelen. Ze kunnen ze de ziekteduur verkorten, complicaties voorkomen en levens redden.
Belangrijk om te weten is dat de ene infectie de andere niet is. Het is niet omdat antibiotica worden ingezet voor de oorontsteking van het kind van de buren, dat dit ook voor jouw kind nuttig is. Dit wordt steeds volgens de richtlijnen geëvalueerd door de arts, op basis van de symptomen en meest recente inzichten.
Resistentie
Wanneer je antibiotica te lang gebruikt, en voor om het even welke aandoening, kunnen bacteriën ongevoelig worden voor deze middelen. Dat is een groot probleem, omdat bepaalde ernstige infecties daardoor niet meer accuraat kunnen worden behandeld met de bekende smalspectrum antibiotica. Dan moeten duurdere of meerdere producten worden ingezet, en soms is het ziekteverloop zo erg dat een ziekenhuisopname met speciale behandeling noodzakelijk is.
Weet ook dat veel bacteriële infecties spontaan genezen na enkele dagen. Ons lichaam beschikt over een afweersysteem waarmee het een infectie kan overwinnen. Het innemen van antibiotica zal in die gevallen de duur of de ernst van de infectie niet verminderen. Kortom: sommige ziekten, zoals griep of een verkoudheid, moet je gewoon uitzieken.
Tips en richtlijnen voor het gebruik van antibiotica
- Luister altijd naar de raad van je apotheker en huisarts en lees goed de bijsluiter. Licht de arts zeker ook in als je andere medicatie neemt.
- Gebruik deze middelen alleen als het echt noodzakelijk is en steeds op voorschrift van een arts. Als deze beslist dat het (nog) niet nodig is om antibiotica te gebruiken, respecteer dat dan.
- Bij voorkeur kiest men steeds voor een korte (krachtige) kuur om langdurig gebruik te vermijden. Indien nodig zal de arts een vervolgbehandeling starten.
- Houd je aan de dagelijks voorgeschreven hoeveelheid en de behandelingsduur, en neem antibiotica steeds in op een vast tijdstip. Het is af te raden om zelf vroegtijdig te stoppen met een antibioticakuur.
- Heb je na de behandeling nog tabletten op overschot? Breng ze terug naar de apotheek. Zo werken we samen om antibioticaresistentie binnen de perken te houden!
Heb jij nog vragen over dit onderwerp? Spreek er ons dan zeker over aan in de apotheek.
Bron: Welkom bij je huisapotheker, Herfst 2021