Huidkanker, zonnebescherming en UV-stralen zijn niet altijd even goed begrepen. Er dwalen heel wat mythes rond die, in sommige gevallen, zelfs de gezondheid kunnen schaden.
Mythe 1: "Ik kan niet bruin worden of verbranden door een raam of glas"
Binnenshuis ben je meestal beschermd tegen zonnebrand. Maar sommige Uv-stralen kunnen toch door glas heenkomen. Dus als je veel in de auto zit of in een serre zit als de zon fel schijnt, loop je op lange termijn het risico op huidbeschadiging door die Uv-stralen. Bedek daarom je huid met gepaste kleding en smeer zonnecrème met ten minste SPF 30.
Mythe 2: "Ik moet zo veel mogelijk zonnen om genoeg vitamine D binnen te krijgen"
We hebben allemaal zon nodig om vitamine D aan te maken. Hoeveel zon precies verschilt van persoon tot persoon. Mensen met een lichtere huidskleur hebben maar een korte blootstelling aan de zon nodig van ongeveer 10 minuten op de middag, terwijl mensen met een donkere huidskleur misschien iets meer tijd nodig hebben om genoeg vitamine D aan te maken.
Ongeacht je huidskleur is het niet nodig om te zonnebaden of zonnebrand te riskeren om vitamine D binnen te krijgen. Als je lichaam eenmaal genoeg vitamine D heeft aangemaakt, zal het de extra vitamine D afbreken. Dus nog langer in de zon zitten, zal niet helpen. Bovendien kun je vitamine D ook via je voeding of supplementen binnenkrijgen.
Mythe 3: "Een gebruinde huid is een teken van goede gezondheid"
Dit klopt niet: een gebruinde huid is een teken dat je huid zichzelf probeert te beschermen tegen de schade die de zon aanricht.
Als je huid roze of rood is, gevoelig is of jeukt nadat je in de zon bent geweest - zelfs als je huid niet rauw of blaarvormig is - is dat een duidelijk teken dat het DNA in je huidcellen is beschadigd. Dit soort schade kan zich na verloop van tijd ophopen en huidkanker veroorzaken.
Overmatige blootstelling aan de zon is de belangrijkste oorzaak van huidkanker, waaronder melanoom - de ernstigste vorm. Ongeveer 9 van de 10 gevallen van huidkanker met melanoom worden in verband gebracht met overmatige blootstelling aan zon- of UV-licht.
Mythe 4: "Ik kan niet verbranden op bewolkte dagen"
Jawel, Uv-stralen gaan wel degelijk door wolken heen! Met de UV-index op de website van Stichting Tegen Kanker kan je nagaan hoe sterk de zon op een bepaalde dag zal zijn. Als de UV-index 3 of hoger is, is de zon sterk genoeg om zonnebrand te veroorzaken, vooral bij mensen die gemakkelijk verbranden en/of een lichte huid hebben.
Mythe 5: "Mensen met een donkere huid verbranden niet"
Iedereen kan verbranden, ook mensen met een donkere of bruine huid. Maar afhankelijk van je huidtype, zal je sneller verbranden. Over het algemeen lopen mensen met een lichte huid in België een hoger risico om te verbranden. Het is dus een goed idee om je huid te leren kennen en te weten hoe gemakkelijk je verbrandt, zodat je weet wanneer je je moet beschermen tegen de zon.
Mythe 6: "De SPF in mijn make-up biedt voldoende bescherming"
Helaas niet. Zelfs als op het etiket van je make-up staat dat het bescherming biedt tegen de zon, moet je een veelvoud van de normale hoeveelheid foundation aanbrengen om ook maar in de buurt te komen van de bescherming die op het flesje staat. Het is ook zeer onwaarschijnlijk dat je je make-up regelmatig opnieuw aanbrengt, dus make-up met SPF is niet hetzelfde als zonnecrème gebruiken.
Mythe 7: "De zon in België is niet sterk genoeg om mijn huid te verbranden"
Dat kan zeker wel het geval zijn, vooral tussen half maart en half oktober. In deze periode kan je het beste de UV-index controleren en als die 3 of hoger is, moet je misschien voorzorgsmaatregelen nemen in de vorm van schaduw, kleding en zonnecrème. Een ander handig trucje is de 'schaduwregel'. Als je schaduw korter is dan je lengte, betekent dit dat de Uv-stralen van de zon sterk zouden kunnen zijn.
Mythe 8: "Zonnebanken zijn een veiligere manier om te bruinen"
Absoluut niet: zonnebanken veroorzaken huidkanker en er bestaat niet zoiets als een veilige bruine kleur. Wist je dat het gebruik van zonnebanken je risico op melanoom huidkanker tot 87% kan verhogen? Een bruine teint is een teken dat je lichaam de schade veroorzaakt door Uv-stralen probeert te herstellen.
Mythe 9: "De zon is het sterkst als hij het heetst is"
Verrassend genoeg niet. Uv-stralen zijn altijd het sterkst als de zon het hoogst aan de hemel staat, wat in de zomer in België is tussen 12.00 en 15.00 uur is, hoewel het in andere landen anders kan zijn. De temperatuur varieert meer en neigt ertoe iets later het hoogst te zijn. Dus als je later op de dag - als het nog warm is - naar buiten wilt om van het mooie weer te genieten, is het risico op verbranding minder groot.
Mythe 10: "Ik ben al eerder verbrand, dus het heeft geen zin om me nu te beschermen want de schade is al aangericht"
De schade kan in de loop van de tijd oplopen en het is nooit te laat om je te beschermen. Je lichaam heeft geavanceerde reparatiemechanismen die een deel van de schade door verbranding kunnen herstellen. Helaas zijn die herstelmechanismen niet perfect en bij elke zonnebrand kan de schade zich opstapelen. Dat kan het risico op huidkanker verhogen.
Mythe 11: "Zonnecrèmes met een hogere beschermingsfactor zijn veel beter dan die met een lagere beschermingsfactor"
Spijtig genoeg is geen enkele zonnecrème 100% effectief. Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van een zonnecrème met SPF15+ of hoger het risico op melanoom vermindert in vergelijking met het gebruik van geen zonnecrème of een lagere SPF.
Als je het product goed aanbrengt (dit wil zeggen: voldoende dik smeren en om de twee uur opnieuw aanbrengen) en het gebruikt in combinatie met bedekking en het opzoeken van schaduw, zou SPF30 (of hoger) voldoende moeten zijn om je te beschermen, waar ter wereld je ook bent.
Let wel op! Als je arts je heeft aangeraden een zonnecrème met een hogere beschermingsfactor te gebruiken vanwege een specifieke medische aandoening, moet je dit advies uiteraard opvolgen.
Bronnen:
Stichting tegen Kanker
Vlaams Apothekers Netwerk